"O krzykaczu, godnyś płaczu". Krzykaczom ciemnym oświecenie
Parę słów o niektórych „kibicach” …
W latach 1707 – 1780, żył sobie pewien misjonarz jezuicki, a zwał się Józef Baka. Oczywiście, jak to z wielkimi postaciami bywa, został doceniony dopiero na początku XX wieku. W swoich czasach – jak dowiadujemy się ze Słownika gatunków literackich Marka Bernackiego i Marty Pawlus – był odsądzany od czci i wiary przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, przez historyków literatury itd. Takie życie! Nie zawsze człowiek jest zrozumiany. Dlaczego przybliżam postać księdza Baki? A to dlatego, że w tytule sparafrazowałem fragment jednego z jego wierszy, a dokładnie liryku pt. Źle żyjesz:
O bogaczu, godnyś płaczu,
Masz sapety i kalety,
Masz gody, wygody
I futra – do jutra (…)
Masz tytuły i szkatuły
W kiesach złoto, w sercu błoto (…)
Co ciekawe, wiersz posiada dedykację, bowiem pod głównym tytułem mieści się napis: „Bogaczom ciemnym oświecenie” i jak nietrudno się domyśleć, jest uderzeniem w moralność ludzi bogatych. Z kolei niniejszy felieton będzie uderzeniem w niektórych kibiców, zasiadających na trybunach polskich stadionów, dlatego też pozwoliłem sobie zamienić „bogacza” na „krzykacza”.
Pomimo tego, że gram w piłkę, to lubię dodatkowo jeździć na mecze. Zasiadam sobie wtedy wygodnie na trybunach i próbuję chłonąć piłkarskie widowisko. Często jednak to trudne zadanie, bowiem zła jest moja lokalizacja. Podam dwa przykłady z życia wzięte:
1. Jestem na jednym z meczów naszej ekstraklasy. W drużynie gości gra Tomasz Hajto. Bądź, co bądź, zagrał facet w 62 spotkaniach reprezentacji Polski, strzelił dla niej sześć bramek, oddał dla biało – czerwonych barw mnóstwo zdrowia… Ale kibiców gospodarzy (Polaków oczywiście), to nie interesuje. Przy każdym kontakcie Hajty z piłką, słyszę przekrzykujących się ludzi: „Hajto! Ty k…!” , „Hajto! Ty ch…” , „Hajto! Sp…!. Trochę się tego przez cały mecz nazbierało. Wynik 0:0, adekwatny do haseł na trybunach. Zamiast na mecz, patrzę na twarze krzyczących i przeraża mnie ta piana, która tryska z ich ust ; przeraża mnie ich nieświadomość. Wydaje mi się, że jedno moje proste pytanie: „Dlaczego obrażasz reprezentanta Polski?” , próżno szukałoby odpowiedzi. Głos tłumów jest nieświadomy, negatywnie spontaniczny!
2. Kolejna obserwacja, to mecz w naszym regionie. Jeden z całkiem dobrych zawodników, ma słabszy dzień i rozgrywa gorsze niż zwykle zawody. Po każdym niedokładnym zagraniu, rozrasta się grupka niezadowolonych kibiców. Z kolejną minutą wzmacniają się obraźliwe okrzyki. Pod koniec meczu na trybunach trwa prawdziwa rywalizacja. Kto głośniej? Kto dobitniej? Zażarta walka wśród ludzi o zwycięstwo. W 90 minucie syczy już większość, a przez swoją słabszą postawę, zawodnik nie tylko słyszy „prawdę” o sobie, ale także o Bogu ducha winnej, swojej rodzinie. Piłka jest jednak przewrotna. W ostatniej akcji meczu, zawodnik, który przez większość czasu był obrażany, strzela zwycięską bramkę. Wynik się zmienia. Zmieniają się także kibice. Pływają w swoich ramionach, krzyczą w szaleństwie: „Brawo!” , „Brawo!” , „Na niego zawsze można liczyć!” itd. Dziwne…
Chcę zaznaczyć, że nie obrazuję tu ogólnego rysu polskiego kibica. Nie możemy przecież wrzucać wszystkich „do jednego wora”. Pragnąłem jednak przybliżyć pewien problem, który jest spotykany na większości stadionów. Doskonale zdaję sobie sprawę, że widownia piłkarska różni się od tej teatralnej (dla atmosfery meczów jest to plus!!!), ale zaskakująca jest psychologia. Psychologia nie poszczególnych osób, a tłumu.
Zjawisko to próbuje wyjaśnić Gustaw Le Bon w swojej książce pt. Psychologia tłumu. Recenzje tejże publikacji zamieściłem na swoim blogu (TUTAJ). Psychologia tłumu nie jest książką długą, ale ze względu na trafność obserwacji, wartą przeczytania. Dzięki niej zrozumiałem, gdzie mają swoje źródło niektóre, stadionowe zachowania.
